Các phần còn lại của Chuyên mục Bài toán về Andehit

Phần 1: Định Hướng Tư Duy

–

Phần 2: Bài Tập Vận Dụng Cơ Bản

–

Phần 3: Bài Tập Vận Dụng Số 2

A. Định hướng tư duy

Những dạng toán về andehit thường khá đơn giản do tính chất của andehit ít. Các bạn chỉ cần nhớ một số vấn đề sau:

(1).Với các phản ứng tráng bạc thì cứ 1 mol CHO cho 2 mol Ag (Trừ HCHO cho 4 mol Ag)

(2). Chú ý các chất đặc biệt: HCHO, HCOOH, HCOOR, HCOONa, nối ba đầu mạch.

(3). RCHO với R là gốc no có thể tác dụng với dung dịch nước Br₂ nhưng không tác dụng được với Br₂/CCl₄.

(4). Oxi hóa RCHO + O → RCOOH 

(5). Khi đốt cháy ta cũng có: n_CO2 – n_H2O = (k-1)n_X

B. Ví dụ minh họa

Câu 1: Cho 0,1 mol anđehit X phản ứng tối đa với 0,3 mol H₂, thu được 9 gam ancol Y. Mặt khác 2,1 gam X tác dụng hết với lượng dư dung dịch AgNO₃ trong NH₃, thu được m gam Ag. Giá trị của m là

A. 10,8

B. 16,2

C. 21,6

D. 5,4

*** Định hướng tư duy giải:

Dễ dàng suy ra M_Y = 90 → C₄H₁₀O₂ suy ra X có hai nhóm – CHO

Ta có:  

*** Giải thích tư duy:

Khi cho anđehit tác dụng với H₂ tạo ancol thì số mol ancol thu được cũng là 0,1 mol.

——————

Câu 2: Cho hợp chất hữu cơ X (phân tử chỉ chứa C, H, O và một loại nhóm chức). Biết 5,8 gam X tác dụng hết với dung dịch AgNO₃/NH₃ tạo ra 43,2 gam Ag. Mặt khác 0,1 mol X sau khi hiđro hóa hoàn toàn phản ứng vừa đủ với 4,6 gam Na. Công thức cấu tạo của X là

A. HCOOH

B. OHC-CH₂-CHO

C. OHC-CHO

D. HCHO

*** Định hướng tư duy giải:

Ta có : X có hai nhóm – CHO .

Lại có n_Ag = 0,4(mol) → n_X = 0,1 → M_X = 58 

——————

Câu 3: Chia 14,2 gam hỗn hợp X gồm 2 anđehit đơn chức thành hai phần bằng nhau. Đốt cháy hoàn toàn 1 phần thu được 15,4 gam CO₂ và 4,5 gam H₂O. Cho phần 2 tác dụng với lượng dung dịch AgNO₃ trong NH₃ thu được 43,2 gam bạc. Phần trăm khối lượng của andehit có phân tử khối lớn hơn là

A. 559,15

B. 39,43

C. 78,87

D. 21,13

*** Định hướng tư duy giải:

Ta có:  

Ta lại có:  

*** Giải thích tư duy:

Do đơn chức nên số mol O bằng số mol hỗn hợp X

nên phải có một anđêhit là HCHO.

Để không phải tìm RCHO là gì ta tính %HCHO rồi lấy 100% trừ đi % của HCHO.

——————

Câu 4: Cho 10,2 gam hợp chất hữu cơ X (có thành phần nguyên tố C, H, O) tác dụng vừa đủ với dung dịch chứa 0,45 mol AgNO₃ trong NH₃, đun nóng, thu được 32,4 gam Ag. Công thức cấu tạo của X là

A.  

B. CH₃-C C-CHO

C. CH₂=C=CH-CHO

D. CH C-CH₂-CHO

*** Định hướng tư duy giải:

  Ta có: X có liên kết 3 đầu mạch

Và   

——————

Câu 5: Đốt cháy hoàn toàn a mol anđêhit đơn chức X thì thu được 3a mol CO₂. Cho 0,1 mol X tác dụng hoàn toàn với AgNO₃/NH₃ dư thì thu được tối đa m gam kết tủa. Giá trị của m là

A. 21

B. 31

C. 41

D. 51

*** Định hướng tư duy giải:

  Ta có:  

*** Giải thích tư duy:

Vì X có 3 nguyên tử C và đơn chức nên để thu được lượng kết tủa lớn nhất thì X phải có công thức

——————

Câu 6: Đốt cháy hoàn toàn a mol hỗn hợp X gồm 1 andehit đơn chức mạch hở và 1 hidrocacbon mạch hở có cùng số mol, cùng số C và cùng số H thu được 3a mol CO₂ và 2a mol H₂O. Mặt khác, cho 0,8 mol X tác dụng hoàn toàn với lượng dư Br₂/CCl₄. Thấy có b mol Br₂ phản ứng. Giá trị của b là 

A. 1,6

B. 1,2

C. 2,4

D. 2,0

*** Định hướng tư duy giải:

  Dễ dàng suy ra X là:  

*** Giải thích tư duy:

Chú ý: nhóm – CHO không tác dụng với Br₂/CCl₄ 

Nhóm CHO chỉ tác dụng với Br₂ trong H₂O.

——————

Câu 7: Hỗn hợp M gồm hai anđehit đơn chức, mạch hở X và Y (phân tử Y nhiều hơn phân tử X một liên kết π). Hiđro hóa hoàn toàn 10,1 gam M cần dùng vừa đủ 7,84 lít H₂ (đktc), thu được hỗn hợp N gồm hai ancol tương ứng. Cho toàn bộ lượng N phản ứng hết với 6,9 gam Na. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được 17,45 gam chất rắn. Công thức của X và Y lần lượt là

A. CH₃CHO và C₂H₃CHO

B. HCHO và C₃H₅CHO 

C. CH₃CHO và C₃H₅CHO

D. HCHO và C₂H₃CHO

*** Định hướng tư duy giải:

Nhìn vào các đáp án dễ thấy X có 1 liên kết pi và Y có 2 liên kết pi. 

Khi đó:  

Nhận thấy   

*** Giải thích tư duy:

Bài toán này các phương án đã cho sẵn các công thức của các chất nên tốt nhất ta kết hợp suy luận nhanh từ các đáp án.

——————

Câu 8: Hỗn hợp X gồm một anđehit đơn chức, mạch hở và một ankin (phân tử ankin có cùng số nguyên tử H nhưng ít hơn một nguyên tử C so với phân tử anđehit). Đốt cháy hoàn toàn 1 mol hỗn hợp X thu được 2,4 mol CO₂ và một mol nước. Nếu cho một mol hỗn hợp này tác dụng với dd AgNO₃/NH₃ thì khối lượng kết tủa thu được là

A. 308g

B. 301,2g

C. 230,4g

D. 144g

*** Định hướng tư duy giải:

*** Giải thích tư duy:

Do số nguyên tử H bằng nhau nên cả hai chất đều có 2 nguyên tử H. Từ đó dễ dàng suy CTCT của các chất.

——————

Câu 9: Hỗn hợp M gồm một anđehit và một ankin (có cùng số nguyên tử cacbon). Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol hỗn hợp M, thu được 13,44 lít khí CO₂ (ở đktc) và 6,48 gam H₂O. Nếu cho 0,1 mol hỗn hợp M tác dụng hết với lượng dư dung dịch AgNO₃ trong NH₃. Số mol AgNO₃ phản ứng là

A. 0,20

B. 0,14

C. 0,12

D. 0,10

*** Định hướng tư duy giải:

*** Giải thích tư duy:

Các chất chứa C, H, O thì số nguyên tử H luôn là số chẵn. Do đó, nếu có H thì số nguyên tử H ít nhất phải là 2.

——————

Câu 10: Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm hai anđehit cần dùng vừa đủ 0,375 mol O₂, thu được 0,3 mol CO₂ và 0,3 mol H₂O. Nếu cho m gam X tác dụng hết với lượng dư dung dịch AgNO₃ trong NH₃ thì khối lượng Ag thu được là

A. 32,4 gam

B. 48,6 gam

C. 75,6 gam

D. 64,8 gam

*** Định hướng tư duy giải:

Do số mol nước bằng số mol CO₂ nên X là các andehit no đơn chức 

Ta có:  

Do đó:

→ 0,15.2 < n_Ag < 0,15.4

→ 32,4 < m_Ag < 64,8

*** Giải thích tư duy:

Ở bài toán này với C_tb thì ta chỉ có thể suy ra hỗn hợp chắc chắc có HCHO. Vì không thể có 2 andehit đơn chức khác nhau mà có 2C. Nhiều bạn ngộ nhận cho hỗn hợp là HCHO và C₂H₅CHO với số mol bằng nhau (đây chỉ là một trường hợp đặc biệt)