Danh mục

Chuyên Đề 1: Estes – Lipit

11/12/2021
Đăng bởi Nhật Tài

PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP VỀ ESTES

I. Phản ứng thủy phân estes

1. Thủy phân estes đơn chức

a. Phương trình phản ứng thủy phân trong môi trường axit

Estes tạo bởi axit và alcohol:
RCOOR’   +    H2O  $\overset{{{\text{H}}^{+}}\,\text{,}\,\,{{\text{t}}^{\text{o}}}}{\leftrightarrows}$ RCOOH   +   R’OH

Estes tạo bởi axit và ankin :
RCOOCH=CH2   +   H2O  $\xrightarrow{{{t}^{o}},\,\,{{H}^{+}}}$  RCOOH   +   CH3CHO

RCOOC(CH3)=CH2   +   H2O $\xrightarrow{{{t}^{o}},\,\,{{H}^{+}}}$  RCOOH   +   CH3COCH3

Estes tạo bởi axit và phenol :
RCOOC6H5   +   H2O $\xrightarrow{{{t}^{o}},\,\,{{H}^{+}}}$  RCOOH   +   C6H5OH

b. Phương trình phản ứng thủy phân trong môi trường kiềm

Estes tạo bởi axit và alcohol:
RCOOR’  +  NaOH  $\xrightarrow{{{t}^{o}}}$ RCOONa   +   R’OH

Estes tạo bởi axit và ankin :
RCOOCH=CH2   +   NaOH $\xrightarrow{{{t}^{o}}}$ RCOONa   +   CH3CHO

RCOOC(CH3)=CH2   +   NaOH $\xrightarrow{{{t}^{o}}}$ RCOONa   +   CH3COCH3

Estes tạo bởi axit và phenol :
RCOOC6H5   +   2NaOH $\xrightarrow{{{t}^{o}}}$ RCOONa   +   C6H5ONa   +   H2O

2. Thủy phân estes đa chức

a. Phương trình phản ứng thủy phân trong môi trường axit

R(COOR’)n   +  nH2O  $\overset{{{\text{H}}^{+}}\,\text{,}\,\,{{\text{t}}^{\text{o}}}}{\leftrightarrows}$ R(COOH)n   +   nR’OH     

R(OOCR’)n   +   nH2O  $\overset{{{\text{H}}^{+}}\,\text{,}\,\,{{\text{t}}^{\text{o}}}}{\leftrightarrows}$ nR’COOH   +   R(OH)n  

Rm(COO)nmR’n   +   nmH2O $\overset{{{\text{H}}^{+}}\,\text{,}\,\,{{\text{t}}^{\text{o}}}}{\leftrightarrows}$ mR(COOH)n   +   nR’(OH)m     

b. Phương trình phản ứng thủy phân trong môi trường kiềm

R(COOR’)n   +  nNaOH $\overset{{{\text{H}}^{+}}\,\text{,}\,\,{{\text{t}}^{\text{o}}}}{\leftrightarrows}$R(COONa)n   +   nR’OH     

R(OOCR’)n   +   nNaOH  $\overset{{{\text{H}}^{+}}\,\text{,}\,\,{{\text{t}}^{\text{o}}}}{\leftrightarrows}$ nR’COONa   +   R(OH)n  

Rm(COO)nmR’n   +   nmNaOH $\overset{{{\text{H}}^{+}}\,\text{,}\,\,{{\text{t}}^{\text{o}}}}{\leftrightarrows}$ mR(COONa)n   +   nR’(OH)m     

Phương pháp giải bài tập thủy phân estes đơn chức

      Một số điều cần lưu ý :

        + Trong phản ứng thủy phân estes đơn chức thì tỉ lệ $\frac{{{n}_{NaOH\,\,(hoặc\,\,KOH)\,\,}}}{{{n}_{\text{es}te}}}=\frac{1}{1}$. Riêng phản ứng thủy phân estes của phenol thì tỉ lệ là  $\frac{{{n}_{NaOH\,\,(hoặc\,\,KOH)\,\,}}}{{{n}_{\text{es}te}}}=\frac{2}{1}$.

        + Phản ứng thủy phân estes thu được anđehit thì estes phải có công thức là RCOOCH=CHR’.

        + Phản ứng thủy phân estes thu được xeton thì estes phải có công thức là RCOOC(R’’)=CHR’.

                (R’ có thể là nguyên tử H hoặc gốc hiđrocacbon, R’’ phải là gốc hiđrocacbon ).

        + Estes có thể tham gia phản ứng tráng gương thì phải có công thức là HCOOR.

        + Estes sau khi thủy phân cho sản phẩm có khả năng tham gia phản ứng tráng gương thì phải có công thức là HCOOR hoặc RCOOCH=CHR’.

        + Nếu thủy phân estes trong môi trường kiềm mà đề bài cho biết : “…Sau khi thủy phân hoàn toàn estes, cô cạn dung dịch được m gam chất rắn” thì trong chất rắn thường có cả NaOH hoặc KOH dư.

       + Nếu thủy phân estes mà khối lượng các chất tham gia phản ứng bằng khối lượng của sản phẩm tạo thành thì estes đem thủy phân là estes vòng.

      ● Khi làm bài tập dạng này thì nên chú ý đến việc sử dụng các phương pháp : Nhận xét đánh giá, bảo toàn khối lượng, tăng giảm khối lượng. Ngoài ra nếu gặp bài tập liên quan đến hỗn hợp các estes thì nên chú ý đến việc sử dụng phương pháp trung bình.

Trên đây là trích một phần lý thuyết. Để xem đầy đủ Phương Pháp Giải Bài Tập (Lý thuyết, Bài tập, Hướng dẫn giải), bạn có thể tải file bên dưới.